مهمترین سموم و ترکیبات سمی اطراف ما

<

در جدول های زیر به طور اجمالی مهمترین سموم و ترکیبات سمی محیط اطراف ما همراه با درمانهای اولیه آورده شده است. درمان عوارض/ مکانیسم اثر منبع  یا منابع اصلی سم میتوان به بیمار گلوگاگون برای جلوگیری از کاهش قند خون داد. کاهش قند خون، مهار قلبی، آریتمی، نارسائی قلبی افزایش دوز مصرف داروها بتا بلوکرها ممکن است همراه با ترکیب دیوکسین باشد. نیمه عمر کمی دارد و سریعا دفع می شود. نسبتا بی خطر است. دوزهای زیاد آن عوارض عصبی-عضلانی در حیوانات  آزمایشگاهی نشان داده است. علف کش، کلرو فنوکسی 2-4- دی کلروفنون، ان اکسی استیک اسید ترکیب ان استیل سیستئین موجب حفاظت گروههای سولفیدریل و ذخایر گلوتاتیون به شکل احیاء شده آن می شود. دارای سمیت کبدی و نکروز کننده سلولهای کبدی می باشد. الکل و گرسنگی ممکن است موجب متابولیسم میکروزومال و تشکیل متابولیت بسیار سمی کبدی  ان-استیل بنزو کوینون شود. دوز بالای دارو استامینوفن آتروپین- ترکیب پارالیدوکسیم (پام) ممکن با تقویت اثر آنزیم باعث بدتر شدن عوارض  شود.   از ترکیبات کارباماتی مهار کنند آنزیم استیل کولین استراز هستند. پیوند ضعیف برگشت پذیر با آنزیم تشکیل می دهند. توسط آنزیمهای سیتوکروم تبدیل نمی شوند ولی به صورت خوراکی می توانند تاثیر داشته باشند. عوارض آنها مشابه ترکیبات ارگانو فسفره ولی با شدت کمتر است. از انواع حشره کشهای کارباماتی هستند. Aldicarb- Aminocarb-Carbaryl- Carbofuran- Dimetan- Dimetilan- Isolan- Methomyl- Propoxur- Pyramat- Pyrolan- Zectran   متان، اتان، پروپان و بوتان بی ضرر هستند، ولی در مقادیر بالا ممکن است جایگزین اکسیژن شود. هیدرکربنهای با وزن مولکولی بالاتر موجب دپرسانت سیستم عصبی مرکزی می شود. ترکیب ان- هگزان نیز یک سم عصبی می باشد.                        حلال هیدرو کربنه هیدرو کربنهای آلیفاتیک     جونده کش آلفا- نفتیل تیو اوره سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان آلومینیوم فلز- مورد استفاده در آنتی اسید بیماری شیور (disease   Shaver): فیبروز ریوی حاصل از آلومینیوم درمان حمایتی آمفتامین دوز بالای دارو دوز متوسط: سرگیجه، هذیان، آریتمی قلبی، افزایش فشار خون، حالات پانیک. دوز بالا : تشنج، کولاپس قلبی-عروقی، کما و مرگ حمایتی آنتی کولینرژیکها (آتروپین) دوز بالای دارو فیزوستیگمین، مهار کننده کولین استراز کارباماتی است که وارد CNS نمی شود. با افزایش مقدار استیل کولین برای اتصال با سم می شود. آرسنیک (As+3، As+5) فلز، فلزات سنگین، حشره کشها، آب. مشاغل علائم: خطوط Mees در ناخن انگشتان. علائم قلبی-عروقی: انبساط رگها، افزایش نفوذ پذیری مویرگها، گانگرن اندامهای تحتانی (Blackfoot disease). اسهال آبکی (آب برنجی)، دردهای شکمی، فراموشی، درماتیت: هیپر کراتوز کف دست و پا، کورک، هیپر پیگمانتاسیون در صورت تماس طولانی مدت. سرطان: کارسینومای سلولهای سنگفرشی، کارسینومای سلولهای پایه، سرطان ریه حمایتی، شلاته کننده فلزات: دیمر کاپرول درمان انتخابی است. بخار آرسین (AsH3) فلز- فلزات سنگین سمیت حاد: همولیز، آنمی، پیدایش خون ادراری (هموگلوبین اوری)، یرقان و  نارسائی کلیوی. عوارض دستگاه گوارش کمتر شایع است. درمان حمایتی و در موارد لازم تعویض خون آسپرین (سالیسیلاتها) دوز بالای دارو اسیدوز متابولیک جبرانی، هیپر ونتیلاسیون جبرانی تینیتوس اغلب اولین علامت سمیت است، سرگیجه، کنفوزیون. دوزهای بالاتر: تب، هیدراسیون، تشنج و کما. کودکان به اثرات سالیسیلاتها مستعد تر هستند. استفاده از جوش شیرین برای خنثی سازی ادرار و افزایش دفع سالیسیلاتها. همودیالیز و حمایت تنفسی در موارد شدید مسمومیت لازم است. آنتیموان فلز سمیت مشابه با آرسنیک دارد. درمان حمایتی لازم است. سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان دیازینون، مالاتیون، پاراتیون، Trichlorfon، Dichlorvos، Fenitrothion، methyl-Azinophos حشره کش، ارگانو فسفره ارگانو فسفره ها مهار کننده های کلین استراز هستند که به صورت برگشت ناپذیر به آنزیم متصل و آنرا مهار و باعث افزایش سطح استیل کولین و فعالیت کولینرژیک می شوند. به همین علت مقلد کولین (Cholinomemetic) نیز گفته می شوند. 2-PAM (پارالیدوکسیم): تنها در دقایق اولیه تماس موثر است. مهمترین نوکلئوفیل است که می تواند به ارگانوفسفره ها متصل و آنرا از کولین استراز قبل از اتصال بر گشت ناپذیر آنزیم، آزاد نماید. باربیتوراتها دوز بالای دارو دپرسیون شدید تنفسی، دپرسیون مغزی. مرگ به علت نارسائی تنفسی مرکزی بی کربنات سدیم برای قلیائی کردن ادرار و افزایش دفع. فنو باربیتال یک اسید آلی است. بنزن هگزا کلراید حشره کش بنزن حلال- هیدروکربن حلقوی، بنزین دپرسیون مغزی در تماس حاد. تماس مزمن: آنمی آپلاستیک، سرطان خون (لوکمی) به علت دارا بودن متابولیتهای فعال زیاد بنزو دیازپین ها (دیازپام) دوز بالای دارو به تنهائی کشنده نیست اما تاثیرات مشابه با باربیتوراتها دارد. فلومازنیل بریلیوم فلز جراحات پوستی، درماتیت، گرانولوما. موجب سرطان در حیوانات آزمایشگاهی می شود. می تواند موجب پنومونی در صورت تماس مستقیم با شش ها شود. درمان حمایتی کادمیوم فلز، آلیاژ، رنگها، باتری، پلاستیک. در طبیعت در تنباکو و لدنج می تواند تجمع یابد. فلز در پانکراس، تیروئید و بیضه ها تجمع پیدا می کند. کلیه بیشتری آسیب را می بیند. کمپلکس متالوتیونین کادمیوم از کبد به کلیه می رود و در قسمتهای پارانشیم کلیوی آزاد و اثرات تخریبی ایجاد می کند. در ریه باعث آمفیزم و فیبروز ریوی می شود. بیماری ایتای-ایتای: به علت مصرف برنج آلوده به کادمیوم می باشد. کادمیوم می تواند موجب اسهال چرب مانند شود. سرطان: در حیوانات آزمایشگاهی باعث سرطان ریه و پروستات شده است. همچنین احتمال ایجاد سرطان گلیه و معده با این فلز وجود دارد. شلاته کننده های در مورد این فلز موثر نیستند. درمان حمایتی لازم است. باریوم فلز نمکهای محلول باریوم باعث اثرات قلبی-عروقی و مغزی می شوند. سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان مهار کننده کانال کلسیم (وراپامیل ) دوز بالای دارو برادی آریتمی کلسیم کربن تتراکلرید (CCL4) دوز بالای دارو حلال- هیدروکربن هالوژنه توسط سیتو کروم P450 به رادیکال آزاد تری کلرو متیل تبدیل می شود. رادیکال آزاد با حمله به لیپید های غشاء موجب لیپید پراکسیداسیون و افزایش کلسیم داخل سلولی و مرگ سلول می شود. مونو اکسید کربن آلوده کننده هوا- خروجی دود اگزوز باعث تشکیل کربوکسی هموگلوبین و هیپوکسی و نارسائی در تحویل اکسیژن به بافت می شود. سردرد و ادم مغزی تهویه هوا و خروج گاز- روشهای حمایتی، اسید-باز بالانس. آکسیژن با غلظت بالا: اکسیژن 100 درصد باعث کاهش نیمه عمر مونواکسید کربن از 320 دقیقه به 25 دقیقه می شود. سیکلودین های کلرینه (آلدرین، دیلدرن، هپتاکلر، کلردان) حشره کش همانند DDT‌ عمل می کند. خطر مرگ با آنها بیشتر است. نباید به طور طولانی استفاده شوند. کلروفرم حلال- هیدروکربن هالوژنه دپرسیون مغزی- ممکن است باعث نارسائی کلیوی شود. فلومازنیل کروم فلز کروم سه ظرفیتی برای تحمل گلوگز لازم است و برای درمان دیابت غیر وابسته به انسولین استفاده می شود. این فلز برای مجاری ریوی سرطانزا می باشد.   کبالت فلز. فلز ضروری در ویتامین B12‌است. مقادیر بالای آن باعث پلی سیتمی یا در هنگام ترکیب با الکل ممکن است باعث نارسائی قلبی شود.   شلاته کننده های در مورد این فلز موثر نیستند. درمان حمایتی لازم است. مس فلز بیماری ویلسون: ‌نارسائی اتوزومال سروپلاسمین (پروتئین حامل مس)، کند ذهنی، سیروز کبد و مجاری صفراوی  پنی سیلامین یک عامل شلاته کننده مناسب برای مس است. سیانور حلال براق کننده، ماده ضد عفونی کننده، آبکاری فلزات و الکترودها مهار کننده آنزیم سیتوکروم اکسیداز با تشکیل یک کمپلکس پایدار با آهن سه ظرفیتی است و از برگشت آن به شکل دو ظرفیتی طبیعی آن ممانعت می کند. به همین دلیل مانع از استفاده از اکسیژن در چرخه تنفسی و تولید انرژی می شود. نیتریت:‌باعث تشکیل مت هموگلوبینمیا و اتصال به باقیمانده سیانید و ممانعت از اتصال بیشتر با سیتوکروم اکسیداز می شود. سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان پلاستیک  منجر به هیپوکسی بافتی می شود. وریدهای خونی به علت عدم تبادل اکسیژن با بافتها روشن می شود. افزایش تعداد تنفس و در ادامه فلاشینگ، سردرد، سرگیجه و تاکی پنه. تشنجهای هیپوکسیک و مرگ به علت ارست تنفسی EDTA + هیدروکسی کوبال آمین:‌با سیانید ترکیب و تشکیل سیانو کوبال آمین می دهد. تیوسولفات: منجر به تسریع تشکیل تیوسیانات و تسهیل دفع آن می شود. DDT حشره کش در دوزهای بالا حیوانات باعث ایجاد تشنج می شود. تشنج: مکانیسم تحریک مرکزی با این ترکیب به نظر میرسد به علت تاخیر بسته شدن کانال سدیم و جلوگیری از باز شدن کانال پتاسیم باشد. از طریق زنجیره غذائی و خاک نیز می تواند وارد غذا و آسیب به سلامتی انسان شود. دی برمو کلر پروپان آلوده کننده هوا- خروجی دود اگزوز ضد عفونی کننده- کنترل کرمهای نماتود ادم ریوی، کارسینوما معده در موشهای صحرائی. تماس شغلی می تواند باعث کاهش تعداد اسپرم می شود. دی اتیلن گلیگول حلال گلیگول سمیت کلیوی مانند اتیلن گلیگول ایجاد می کند.   دیژیتال (دیگوگسین) دوز بالای دارو دستگاه گوارش:‌ بی اشتهائی عصبی، تهوع و استفراغ از علائم اولیه سمیت است. قلبی-عروقی:‌ سمیت حاصل از هیپو کالمی شدید با این دارو منجر به آریتمی، برادی کاردی و انسداد دهلیزی-قلبی می شود. مغزی:‌ استفراغ با منشاء مرکزی، اختلال حواس، رنگ و اختلالات بینائی آنتی بادی اختصاصی اجزاء دیگوگسین دی نیترو فنل (در نیتر ارتو کرزول) علف کش با عث تواید گرما می شود. این ترکیب با عدم تطابق فسفریلاسیون اکسیداتیو با تشکیل ATP، موجب تشکیل گرما می شوند. تب بالای برای بدن می تواند کشنده باشد. حمام یخ، دادن مایعات و الکترولیت و رساندن اکسیژن دیوکسین (TCDD)، 2،3،7،8 تترا کلرو پارا-دیوکسین علف کش ار نوع کلروفنوکسی، آلودگی با ترکیبات، عامل نارنجی دارای نیمه عمر بالای 7 سال است. القاء کننده قوی آنزیمهای سیتوکروم P450 است. برای حیوانات خوکچه هندی و هامستر کشنده است. سمیت کمتری برای انسان دارد. در مقادیر بالا ممکن است سررطانزا باشد. کلر آکنه از انواع درماتیت شدید با دیوکسین است. دی تیو کاربامات قارچ کش سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان اتانول دوز بالای دارو، حلال، الکل دپرسیون شدید تنفسی، ایست قلبی-تنفسی حمایت تنفسی اتیلن دی برومید ضد عفونی کننده، کنترل نماتودهای خاک ادم ریوی، سرطان معده در موشها اتیلن گلیگول حلال گلیگول، ضد یخ در رادیاتور اتومبیل ها توسط الکل دی هیدروژناز و آلدهید دیهیدروژناز به اسید اکسالیک تبدیل می شود. این ترکیب به کلسیم متصل و موجب آسیب شدید به کلیه و همچنین اسیدوز متابولیک شدید می شود. 1)         تجویز اتانول برای برای جایگزینی با اتیلن گلیگول 2) سدیم بی کربنات برای اسیدوز متابولیک 3) تجویز کلسیم برای جایگزینی کلسیم شلاته شده و جلوگیری از بروز کزاز عضلات عوامل لیز کننده فیبرین: استرپتو کیناز، اروکیناز دوز بالای دارو خونریزی فلورید فلز، در آب آشامیدنی وجود دارد. غلظتهای بالا: تغییر رنگ دندان غلظتهای بسیار بالا: شکنندگی استخوان گازولین و کروسین حلال، هیدروکربن آلیفاتیک دپرسیون مغزی: مصرف خوراکی آن خطرناک است، زیرا می تواند موجب آسپیراسیون ریوی، خونریزی و ادم ریوی و مرگ در 24 ساعت شود. شستشوی معده به علت خطر آسپیراسیون نبایستی انجام شود. اترهای گلیگول (اتیلن گلیگول، مونومتیل اتر، اتیلن گلیگول مونو متیل اتر) حلال، اتر گلیگول، عایق سیم، رنگ، لاک ناخن می تواند باعث ناقص الخله زائی شود. آتروفی بیضه ایجاد نماید. نمکهای طلا دوز بالای دارو نفروز، آنمی آپلاستیک پنی سیلامین به نمکهای طلا متصل و باعث تسهیل دفع آنها می شود. از دیمر کاپرول نیز می توان استفاده نمود. هپارین دوز بالای دارو خونریزی پروتامین سولفات، که بایستی به طور صحیح داده شود زیرا خود این ترکیب می تواند اثر ضد انعقادی داته باشد. حدود 1 میلی گرم از این ترکیب برای 100 واحد دوز بالای هپارین لازم است. سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان هگزا کلرو بنزن قارچ کش باعث مرگ 300 نفر در سال 1950 در ترکیه شد. باعث عوارض پوستی، دفع پورفیرین از راه ادرار و حساسیت به نور می شود. آهن دوز بالای دارو مصرف 10 قرص آن نیز باعث مرگ شده است. التهاب گوارش نکروز کننده با علائم استفراغ، دردهای شکمی، اسهال خونی، متابولیک اسیدی، کما و مرگ می شود. درمان حمایتی، شستشوی معده. تزریق عضلانی و یا وریدی دفروکسامین (دسفرال) باعث شلاته شدن آهن اضافی در خون می شود. ایزونیازید دوز بالای دارو سمیت کبدی در افراد مسن. التهاب اعصاب محیطی در افراد استیله کننده آهسته اتفاق می افتد زیرا ایزونیازید یک مهار کننده رقابتی پیریدوکسین است. التهاب اعصاب بینائی و در برخی افراد ممکن است تشنج اتفاق بیفتد. ویتامین B6 می تواند مانع از بروز تشنج و التهاب اعصاب محیطی شود. ایزو پروپانل حلال، الکل، الکل چرم موجب دپرسیون مغزی و التهاب معده شدید می شود. همچنین می تواند باعث آسیب کلیه نیز شود. سرب فلز، فلز سنگین، بنزین سرب دار، سرب در آب آشامیدنی، سفال های درست لعاب نشده، تماسهای شغلی خط سربی در ژنژیویت. فلج ناشی از سرب، دردهای شکمی ناشی از سرب. آنسفالوپاتی سرب: کند ذهنی، تشنج در کودکان. نروپاتی محیطی در بزرگسالان دیده می شود. اثرات خونی: بازوفیل گوشواره دار، آنمی هیپو کروم میکروسیستیک، مشاهده آلانین کوپروپورفیرین در ادرار تجویز EDTA انتخاب اول است. افزودن دیمر کاپرول در موارد شدیدتر. افزودن سوکسیمر در موارد مسمومیت سرب سدید کودکان. برای تسکین دردهای شکمی سرب کلسیم گلوگونات می تواند داده شود. لیندان، توکسافن حشره کش مانند DDT در طبیعت پایدار نیست و به عنوان آفت کش قابل استفاده است. منگنز فلز تماس مزمن ممکن است سندرم شبه- پارکینسون ایجاد نماید. درمان همانند بیماری پارکینسون دارد. جیوه فلزی، جیوه آلی (متیل مرکوری) فلز، فلز سنگین، قارچ کش. از طریق زنجیره غذائی می توانند در ماهی و جلبک تجمع یابند. پاراستزی، آتاکسی. کاهش میدان دید. کند ذهنی در صورت تماس دوران جنینی حتی در مواردی که دارای علائمی در مادر نباشد. از دیمرکاپرول نباید استفاده شود زیرا باعث افزایش سطح جیوه در مغز می شود. رزین پلی تیول باعث تسهیل دفع جیوه آلی موجود در سیکل روده ای-کبدی می شود. سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان نمکهای غیر آلی جیوه فلز، فلزات سنگین، تخلیه صنعتی در رودخانه ها، استفاده ÷زشکی در گذشته، کرم پوستی آکنه، دیورتیک، مسهل، ضد عفونی کننده دردهای شکمی، کولیک، استفراغ، در کلیه تجمع و دارای اثرات مضر بر روی کلیه است. سمیت حاد: نفریت توبول، شوک، اسهال، خراشهای سطحی خط جیوه همراه با ژنژیویت ممکن است دیده شود.، ظاهر خاکستری در دهان شستشوی معده. دیمر کاپرول وریدی برای بیماران دارای علامت. از راه خوراکی نباید داده شود. سوکسیمر یک عامل شلاته کننده موثر خوراکی است که به نظر موثر می باشد. جیوه، عنصر قابل تبخیر فلز، فلز سنگین، تماس اکثرا شغلی است. در پزشکی به صورت آمالگام مصرف شود. خط فلزی همراه با ژنزیویت. نوروفیزیولوژیک است. علائم لرزش، دپرسیون، بی خوابی، کم روئی و کاهش اعتماد به نفس ایجاد می کند. دیمرکاپرول، ساکسیمر. درمان همانند نمکهای جیوه است تنها شستشوی معده کمک کننده نیست. متانل حلال، الکل.، رنگها، رنگبر ها، ضد یخها فرمالدهید و اسید فرمیک از متابولیسم این ترکیب حاصل می شوند. اسیدوز متابولیک و کوری از تجمع اسید فرمیک حاصل می شوند. اثرات فرمالدهید: 1) تحریک غشاء موکوسی 2) تماس شغلی می تواند باعث آسم شود. 3) در افراد حساس موجب تحریک پوستی می شود. تصحیح اسیدوز. اتانول: اتانول دارای میل اتصالی نزدیک به 100 برابر برای اتصال به آنزیم الکل دی هیدروژناز دارد و می تواند موجب جابجائی متانل به عنوان یک سوبسترا شود. 4 متیل پیرازول یک مهار کننده اختصاصی الکل دی هیدروزناز است که می تواند به جای الکل استفاده شود. ممکن است دیالیز لازم باشد. متیل برمید حلال، هیدروکربنهای هالوژنه سمیت ریوی در هنگام استنشاق متیل برمید ضد عفونی کننده متیلن کلرید، تری کلرو اتان، تری کلرو اتیلن، تترا کلرو اتیلن حلال، هیدروکربنهای هالوژنه اکثرا از هیدروکربنهای هالوژنه بی خطر در تجارت و صنعت هستند. Mirex, Kepone حشره کش همانند DDT است. تشنج در دوزهای بالا، کاهش تعداد اسپرم، آسیب کبدی. چرخه روده ای-کبدی دارد و دفع آن از طریق صفرا است. کلستیرامین می تواند دفع رودهای آنرا افزایش دهد. نیکل فلز کربنات نیکل مهمترین ترکیب سمی نیکل است که می تواند موجب پنومونی شود. نیکل اسب سولفات: از طریق استنشاقی سرطانزا می باشد. خارش با نیکل: درماتیت پوستی با جواهر آلات نیکل شایع است.   سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان نیکوتین حشره کش، حشره کش گیاهی، تنباکو با تاثیر بر روی بافتهای عصبی-عضلانی موجب استفراغ و افزایش بزاق می شود. تحریک عصبی-عضلانی موجب مهار دپلاریزان و ضعف عضلانی می شود.  نیتریتها، آمینوفنل، آنیلین، نیتروبنزن، آترازین، پارا آمینوپروپیوفن کودهای شیمیائی مت هموگلوبینمی: مخصوصا در اطفال. آهن در حالت سه ظرفیتی به اکسیژن متصل نمی شود و در نتیجه طفل به علت کاهش فراهمی اکسیژن در حالت خطر قرار می گیرد. حالت سیانوز در طفل، و به همین علت به سندرم بچه آبی نیز معروف است. متیلن بلو با برگشت مت هموگلوبین به همو گلوبین، میتواند آنتی دوت آن باشد. نیتروژن دی اکسید (NO2) آلوده کننده هوا از طریق استنشاقی و با تاثیر بر روی ریه ها می تواند موجب پنومونی شود. اپیوئیدها (هروئین) دوز بالای دارو کما، مردمک نوک سنجابی، وقفه تنفسی. در موارد شدید موجب وقفه کانل تنفسی می شود و مرگ به علت وقفه تنفسی می تواند رخ دهد. حمایت تنفسی- در دادن اکسیژن به علت وقفه تحریک تنفس از طریق گیرنده های کاروتید بایستی دقت کرد. نالوکسان یک آنتاگونیست اپیوئیدی است. نالورفین یک آنتاگونیست جایگزین می باشد. ازون (O3) آلوده کننده هوا موجب تنفس کم عمق و سریع، کاهش ظرفیت ریوی، سرفه، سنگینی سینه و خشکی گلو می شود (به علت تشکیل رادیکالهای آزاد حد واسط). پاراکوات علف کش بی پیریدیل یک رادیکال سوپر اکسید (رادیکال اکسیژن) تشکیل می دهد که موجب حمله به لیپیدهای غشاء و تشکیل لیپید هیدروپراکسید و رادیکالهای آزاد لیپید و آسیب به ریه می شود. پاراکوات صرفنظر از راه تماس می تواند موجب پنومونی و تاثیر بر روی ریه شود. پاراتیون حشره کش ارگانو فسفره تبدیل زیستی به پاراکسون قبل از اثرات سمی   سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان مواد آلوده کننده هوا آلودگی هوا پنوموکوز: از طریق استنشاق گردو غبار تولید می شود. سیلیکوزیس: نسبت به پنوموکوز شایعتر است و به علت تشکیل نودولهای فیبروتیک ناشی از بلع ذرات سیلیس توسط ماکروفاژها تشکیل می شود. آزبستوزیس: فیبروز ریوی به علت ذرات آزبست. خطر ایجاد سرطان ریه مخصوصا در افراد سیگاری وجود دارد. خطر مزوتلیومای بدخیم نیز با این ذرات وجود دارد. استفاده از ماسک. درمان حمایتی و دوری از محل آلودگی پنتاکلروفنل قارچ کش، محافظ چوب تولید کننده گرماست. به علت عدم تطابق فسفریلاسیون اکسیداتیو در تولید ATP باعث تولید گرما می شود. تب شدید مرگبار. عوارض مشابه نیتروفنل دارد. قرار دادن یخ، دادن مایعات و الکترولیتها و اکسیژن فسفین ضد عفونی کننده، اشکال فسفید آلومینیوم و روی آن در حضور رطوبت خطرناک است. تحریک ریوی شدید و ادم ریه ایجاد می کند. فسفید روی جونده کش تحریک گوارش شدید و استفراغ. مواد درون استفراغ درخشان است و دارای بوی سیر می باشد. به دنبال استفراغ ممکن است خونریزی معده، سیب کبدی و مرگ در 24 ساعت اتفاق بیفتد. عوارض تماس مزمن: آنمی و برونشیت.  نکروز استخوان فک و آرواره نیز دیده می شود (Phossy Jaw). پروپیلن گلیگول، مونومتیل اتر حلال، گلیگول اتر تراتوژنیک نیست و یک ترکیب بی خطر می باشد. پروپیلن گلیگول حلال، حلال دارو موجب آسیب کلیوی نمی شود. پیرتروم حشره کش، حشره کش گیاهی، بی خطر است. برخی افراد به آن آلرژی دارند. در دوزهای بالا اثرات تشنجی مشابه DDT نشان می دهد. روتنون حشره کش گیاهی، ریشه گیاه موجب مهار زنجیره تنفسی میتوکندری می شود. مصرف خوراکی آن موجب تحریک معده، تهوع، استفراغ، درماتیت و تحریک ریوی می شود.   سم منبع  یا منابع اصلی عوارض/ مکانیسم اثر درمان نقره فلز تغییر رنگ پوست سدیم فلورو استات به فلورو سیترات متابولیزه می شود که در ادامه آکونیتاز موجود در چرخه اسید سیتریک را مهار می کند. سمیت قلبی- عروقی و اعصاب مرکزی دارد. استریکنین جونده کش باعث مهار گیرنده های گلیسین در مغز و تحریک شدید اعصاب مرکزی می شود. گلیسین عمدتا در طناب نخاعی وجود دارد. سفت شدن صورت و گردن و تشنج اتفاق می افتد. جلوگیری از تشنج، حمایت تنفسی. کاهش تحریک حسی. دادن دیازپام برای تشنج. ممکن است استفاده از بی حس کننده های عمومی یا مهار کننده های عصبی-عضلانی (توبوکورارین) لازم باشد. دی اکسید گوگرد آلوده کننده هوا، احتراق ناقص سوختها در تماس با غشاء مخاطی تشکیل اسید سولفوریک می دهد. محرک غشاء، انقباض برنش مخصوصا در افراد آسمی ایجاد می کند. تالیم جونده کش، فلز ترکب بسیار سمی است زیرا سم انتخابی برای جوندگان نیست. سمیت گوارشی، مغز، کبد و کلیه ایجاد می کند. سرخ شدن پوست، سمیت عصبی و بی رنگ شدن پوست از علائم اختصاصی است. ممکن است هذیان و سایکوز نیز دیده شود. ترکیب آبی فروسیانید فریک با چرخه کبدی-روده ای تالیوم تداخل و دفع آنرا افزایش می دهد. قلع فلز خط سرب در لثه تولوئن حلال، هیدروکربن آروماتیک، دپرسیون مغزی، اختلالات هماتولوژیک یا کانسر دیده نمی شود. ضد افسرده گیهای سه حلقه ای (TCA) دوز بالای دارو عامل اصلی مرگ به علت دوز بالای داروها می باشد. دامنه متنوعی از عوارض با آنها دیده می شود: آریتمی، توهم و گیجی، اختلالات گوارشی، کما، بی حسی و مرگ درمان علامتی و حمایتی. اگر علائم آنتی کولینرژیک شدید نباشد میتوان فیزوستیگمین داد. با تصحیح اسیدوز با دادن بی کربنات سدیم، دفع ادراری آنرا میتوان افزایش داد. میپافوکس، لپتوفوس  (تریارتو کرزیل فسفات) حشره کش ارگانو فسفره می تواند موجب سمیت تاخیری شود. فلج و دژنراسیون آکسون بعد از یک دوره مسمویت با ارگانو فسفره را نیز موجب می شود. وینیل کلراید حلال، هیدروکربن هالوژنه دپرسیون مرکزی و سرطانزا می باشد. وارفارین دوز بالای دارو، جونده کش خونریزی تزریق پلاسمای تازه، فاکتور 9 در صورت نیاز به انعقاد سریع داده شود. فیتونادیون (ویتامین K) برای برگشت اثرات وارفارین داده می شود البته شروع اثر آن 24 ساعت طول می کشد. روی فلز EDTA